۱۰ کامند حیاتی و کاربردی برای عیب‌یابی سریع در تجهیزات شبکه

از مهم‌ترین ابزارهای شبکه سازی در سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف، دستگاه‌های سیسکو هستند. اما گاهی اوقات در عملکرد این تجهیزات مشکلاتی به‌وجود می‌آید که نیاز به شناسایی و عیب‌یابی دارند. در این زمان کامندهای عیب‌یابی شبکه (دستورات Troubleshooting) می‌توانند بسیار کمک کننده باشند. در این مقاله ما به این می‌پردازیم که چگونه مشخصات دستگاه‌های سیسکو خود را با کمک دستورات مختلف مشاهده کنیم، آن‌ها را عیب‌یابی کنیم و به هنگام اجرای فرایندهای خاص اطلاعات آن‌ها را بررسی کنیم. پس با ما همراه باشید.

	دستور عیب‌یابی (Command)	کاربرد اصلی و لایه عملکرد	سیستم عامل/پلتفرم رایج
1	Ping	تست اتصال اولیه و تشخیص تأخیر (Latency) و پرش بسته (Packet Loss). لایه IP (لایه ۳).	ویندوز، لینوکس، سیسکو، همه OSها
2	Traceroute (یا Tracert)	ردیابی مسیر دقیق بسته‌ها و شناسایی گره یا روتر خراب در طول مسیر. لایه IP (لایه ۳).	ویندوز، لینوکس، سیسکو، همه OSها
3	Nslookup / Dig	عیب‌یابی سرویس نام دامنه (DNS) و تبدیل نام به آدرس IP. لایه کاربرد (لایه ۷).	ویندوز، لینوکس، سیسکو، همه OSها
4	show version	نمایش نسخه IOS، مدل سخت‌افزار، مقدار حافظه و زمان فعال بودن (Uptime) دستگاه سیسکو.	سیسکو IOS
5	show interface	تحلیل آمار دقیق خطاها (Errors)، نرخ پرتی (Drops) و وضعیت فیزیکی/پروتکلی پورت. لایه فیزیکی و پیوند داده (L1/L2).	سیسکو IOS
6	show ip interface brief	چک کردن سریع وضعیت Up/Down شدن اینترفیس‌ها و آدرس‌های IP اختصاص داده شده.	سیسکو IOS
7	show ip route	تأیید مسیردهی بسته‌ها و بررسی جدول مسیریابی (Routing Table) دستگاه سیسکو.	سیسکو IOS
8	show cdp/lldp neighbors	کشف توپولوژی و تأیید اتصال فیزیکی به دستگاه‌های همسایه در لایه ۲.	سیسکو IOS (و برخی دیگر)
9	show mac address-table	عیب‌یابی مشکلات لایه ۲، VLAN و Port Security با بررسی جدول مک آدرس سوئیچ.	سیسکو IOS (سوئیچ)
10	Debug	مشاهده جریان داده‌ها، پیام‌ها و عملکرد پروتکل‌ها (مانند OSPF) در زمان واقعی برای عیب‌یابی دقیق‌تر.	سیسکو IOS (تخصصی)

⏲ زمان تخمینی مطالعه: 13 دقیقه

اهمیت عیب یابی شبکه

چرا دستورات عیب‌یابی شبکه اهمیت دارند؟ تسلط بر مهارت‌های مشکلات شبکه تنها برای سازمان‌های تجاری نیست بلکه کاربران خانگی نیز باید با این دستورات آشنایی داشته باشند، زیرا اگر شبکه از دسترس خارج شود می‌توانند بدون پرداخت هزینه به متخصصان، خودشان شخصا اقدامات لازم را انجام دهند. تمامی شبکه‌های بزرگ نیاز به عیب‌یابی لایه IP دارند و متخصصان با به‌کارگیری دستورات ابتدایی و پرکاربرد سیسکو به عیب‌یابی مستمر می‌پردازند. زیرا از کار افتادن حتی بخش کوچکی از شبکه می‌تواند خسارت‌های زیادی را به بار آورد و کاربران این مراکز را از دسترسی به خدمات و داده‌ها محروم کند. همچنین ممکن است نیاز به خرید سوئیچ سیسکو و یا دیگر محصولات سیسکو مورد نیاز باشد.

بخش اول: دستورات حیاتی تست اتصال و لایه IP (کاربردی در تمام OSها)

در شبکه با استفاده از ابزار خط فرمان ویندوز می‌توانید کامندهای عیب‌یابی شبکه (دستورات Troubleshooting) را اجرا کنید تا بتوانید به آزمایش بخش‌های مختلف ویندوز بپردازید. برای دسترسی به این بخش می‌توانید کلید علامت ویندوز🪟 Windows در صفحه کلید را به همراه دکمه R ⌨️ فشار دهید تا یک کادر جدید باز شود. در این کادر می‌توانید دستورات مورد نظر را تایپ کنید و سپس با کلید اینتر نتیجه را مشاهده کنید. در ادامه پرکاربردترین دستورات برای عیب‌یابی و رفع مشکل اتصال به شبکه را با یکدیگر بررسی می‌کنیم.

۱. Ping: تشخیص سریعترین شکل قطعی شبکه، تأخیر  (Latency) و پرش بسته Packet Loss

یکی از دستورات سیسکو برای عیب‌یابی لایه IP دستور Ping است که از ابزارهای زیر مجموعه پروتکل TCP/IP می‌باشد. این دستور بسته اطلاعاتی را برای گره‌ای از شبکه که در ادامه دستور باید مشخص شود، ارسال می‌کند اگر اطلاعات به گره فرستنده پس فرستاده شوند به معنی این است که شبکه و کلاینت‌ها مشکل ارتباطی ندارند و کار خود را به درستی انجام می‌دهند.

۲. Traceroute یا (Tracert):  شناسایی دقیق گره خراب و مسیر عبور بسته‌ها

از دیگر کامندهای عیب‌یابی شبکه (Troubleshooting) دستور traceroute است، که این دستور نیز از زیر مجموعه‌های پروتکل TCP/IP می‌باشد. این دستور مسیر طی شده داده‌ها را برای رسیدن از مبدا تا مقصد مشخص می‌کند. با کمک این دستور می‌توانید تشخیص دهید که داده‌ها دقیقا در کدام بخش از شبکه از دست می‌روند. بدین صورت می‌توانید گره خراب را شناسایی کنید و به عیب‌یابی مسیریابی بپردازید.

۳. Nslookup / Dig: عیب‌یابی DNS و مشکلات تبدیل نام به آدرس IP

این ابزار مربوط به نام دامنه DNS می‌باشد و می‌تواند آی‌پی نام میزبان و یا نام میزبان یک آدرس آی پی را مشخص کند. از این ابزار برای تشخیص مشکلات نام سامانه و نام دامنه می‌توان استفاده کرد.

ویژگی/دستور	Ping	Traceroute (Tracert در ویندوز)	Nslookup / Dig
هدف اصلی	تست اولیه اتصال؛ بررسی وجود/عدم وجود ارتباط، تأخیر (Latency) و نرخ از دست رفتن بسته‌ها (Packet Loss).	ردیابی مسیر بسته‌ها؛ شناسایی گره‌های میانی (روترها) و تشخیص دقیق نقطه خرابی در مسیر.	عیب‌یابی DNS؛ تبدیل نام دامنه به آدرس IP و بالعکس، بررسی عملکرد سرورهای DNS.
پروتکل مورد استفاده	ICMP (Internet Control Message Protocol)	ICMP (گاهی UDP در لینوکس)	DNS (Domain Name System)
لایه‌ی OSI	لایه ۳ (شبکه)	لایه ۳ (شبکه)	لایه ۷ (کاربرد)
اطلاعات خروجی	زمان پاسخ (ms)، TTL، اندازه بسته، تعداد بسته‌های ارسالی/دریافتی/از دست رفته.	آدرس IP و نام گره‌های میانی (Hop)، زمان پاسخ هر گره، حداکثر تعداد گره (Hop Limit).	آدرس IP مرتبط با نام دامنه، نام سرور DNS مورد استفاده، TTL رکورد DNS.
کاربرد اصلی در عیب‌یابی	– آیا دستگاه مقصد “زنده” است؟ – آیا تأخیر غیرمعمول داریم؟ – آیا بسته‌ها در طول مسیر از بین می‌روند؟	– کدام روتر در مسیر خراب است؟ – مسیر دقیق بسته‌ها چگونه است؟ – آیا مشکل در گیت‌وی (Gateway) پیش‌فرض است؟	– آیا نام دامنه به IP صحیح ترجمه می‌شود؟ – آیا سرور DNS پاسخگو است؟ – مشکلات دسترسی به وب‌سایت‌ها بر اساس نام.
مثال کاربرد	ping google.com ping 192.168.1.1	traceroute google.com tracert 8.8.8.8	nslookup google.com dig example.com @8.8.8.8
محدودیت‌ها	– فقط ارتباط end-to-end را تست می‌کند، مسیر را نشان نمی‌دهد. – توسط فایروال‌ها قابل مسدود شدن است.	– توسط برخی فایروال‌ها یا روترها قابل مسدود شدن است. – اطلاعات کامل در مورد همه گره‌ها را همیشه نمی‌دهد.	– فقط به عیب‌یابی DNS محدود می‌شود. – نیازمند دسترسی به سرور DNS معتبر.

بخش دوم: دستورات کلیدی نمایش وضعیت دستگاه (Show Commands در سیسکو)

برخی دیگر از کامندهای عیب‌یابی شبکه (دستورات Troubleshooting) شامل دستورات Show در سوئیچ سیسکو می‌باشند. با استفاده از این دستورات می‌توانید سوئیچ‌های سیسکو را به‌صورت سریع و موثر مدیریت کنید و هرگونه مشکل احتمالی را در آن‌ها کشف کنید. مهم‌ترین این دستورات شامل موارد زیر می‌باشند:

۴. show version: بررسی نسخه‌ی IOS، مدل سخت‌افزار و زمان فعال بودن  (Uptime) دستگاه

با اجرای دستور Show version اطلاعات مهمی در مورد سوئیچ سیسکو به‌دست می‌آوریم. برخی از این اطلاعات شامل نسخه سیستم عامل IOS، مدل سخت افزار، مقدار حافظه RAM و مدت زمان روشن بودن سوئیچ (uptime) می‌باشد. این اطلاعات برای پشتیبانی فنی و مدیریت دارایی‌ها استفاده می‌شود.

۵. show interface: تحلیل آمار خطاها Errors، نرخ پرتی  (Drops) و وضعیت فیزیکی/پروتکلی پورت

دستور Show interface در سوئیچ سیسکو می‌‌تواند اطلاعات مربوط به وضعیت و عملکرد رابط‌های شبکه را نمایش دهد. با کمک این دستور می‌توان اطلاعاتی مثل وضعیت اتصال، تعداد بسته‌های دریافتی و ارسالی، سرعت انتقال داده، میزان ترافیک، وضعیت اتصال و … را به‌دست آورد و از این طریق مشکلات مربوط به آن‌ها را حل کرد. با این دستور جزئیات دقیق مربوط به اینترفیس‌های روتر سیسکو و یا سوئیچ شبکه نمایش داده می‌شود. این دستور را می‌توان به‌صورت خلاصه با Show int نیز وارد کرد. اما برای اینکه اینترفیس خاصی را فراخوانی کنید، می‌توانید از دستور Show interface fa 0/1 استفاده کنید. در این دستور نوع اینترفیس و شماره آن وارد شده است.

۶. show ip interface brief: چک کردن سریع وضعیت Up/Down اینترفیس‌ها و آدرس‌های IP اختصاص داده شده

با اجرای دستور Show ip interface brief می‌توان مجموعه‌ای خلاصه و مفید از آدرس‌های آی پی که بر روی تمامی اینترفیس‌های دستگاه قرار دارند را نمایش داد. از دیگر اطلاعات نمایش داده شده در این دستور وضعیت فیزیکی (UP/DOWN) و وضعیت پروتکل (UP/DOWN) هر پورت می‌باشد. با این ابزار می‌توان وضعیت ارتباطات را بسیار سریع و کاربردی بررسی کرد.

بیشتر بخوانید: رفع لوپ شبکه با استفاده از سوئیچ سیسکو

بخش سوم: دستورات حیاتی عیب‌یابی آدرس‌دهی و مسیریابی

برخی دیگر از کامندهای عیب‌یابی شبکه (دستورات Troubleshooting) که برای عیب یابی آدرس‌دهی و مسیریابی حیاتی هستند، شامل موارد زیر می‌باشند. یادگیری این کامندها برای هر مدیر شبکه ضروری است.

۷. show ip route: تأیید مسیردهی بسته‌ها، جدول مسیریابی و وجود مسیر پیش‌فرض (Default Gateway)

وظیفه این دستور نمایش جدول آی‌پی می‌باشد. با نمایش جدول IP مسیریابی، می‌توانید مسیرهای مختلف به مقاصد مختلف را مشاهده کنید.

۸. show cdp neighbors / show lldp neighbors: کشف توپولوژی و تأیید اتصال فیزیکی به دستگاه‌های همسایه L2

پروتکل CDP که خلاصه شده Cisco Discovery Protocol می‌باشد، به سوئیچ سیسکو اجازه می‌دهد تا اطلاعاتی در مورد خود به دستگاه‌های مجاور ارسال کند. سوئیچ با این دستور می‌توان اطلاعاتی مثل نام دستگاه، پلتفرم اینترفیس محلی و راه دور را به این دستگاه‌ها انتقال دهد.

۹. show mac address-table: عیب‌یابی مشکلات لایه ۲، VLAN و Port Security

با این دستور می‌توان جدول مک آدرس سوئیچ را نمایش داد. در این جدول ،شخص می‌شود که کدام آدرس مک به کدام پورت متصل شود. بنابراین سوئیچ می‌تواند از آن برای ارسال فریم‌ها به مقصد صحیح استفاده کند. مدیران شبکه می‌توانند از این جدول برای پیدا کردن دستگاه‌های خاص در شبکه و تشخیص مشکلات مربوط به آدرس دهی لایه 2 استفاده کنند.

۱۰. دستور تخصصی :Debug  مشاهده جریان داده‌ها در زمان واقعی

دستور Debug به نمایش نحوه عملکرد یک فرایند خاص می‌پردازد و اطلاعات واقعی در زمان اجرای فرایند را نشان می‌دهد. دستورات Debug مختص عیب یابی لحظه‌ای و دقیق‌تر هستند و می‌توانند اطلاعات زنده و جزئی از فعالیت سیستم در همان لحظه را نشان دهند‌، بنابراین برای کشف مشکل بسیار کاربردی هستند. البته به دلیل اینکه مصرف منابع بالایی دارند باید با دقت و تنها در مواقع ضروری از آن‌ها استفاده شود.

Debugهای پرکاربرد برای عیب‌یابی پروتکل‌ها مثل Debug IP OSPF

این دستور برای زمانی استفاده می‌شود که بخواهیم ببینیم پروتکل مسیریابی OSPF چگونه کار می‌کند. در این زمان از دستور debug ip ospf events می‌توان استفاده کرد. همچنین برای غیر فعال کردن تمامی debugها باید دستور undebug all یا no debug all را وارد کرد.

جمع‌بندی

در این مطلب با مجموعه‌ای از کامندهای عیب‌یابی شبکه (دستورات Troubleshooting) و تکنیک‌های عیب‌یابی آشنا شدیم که برای مشاهده و رفع این مشکلات در سوئیچ‌های سیسکو بسیار کاربردی هستند. درک صحیح از دستورات Show، debug، دستورات تست اتصال در لایه‌های IP همگی ابزارهایی هستند که به مدیران شبکه برای رفع مشکلات کمک می‌کنند. توانایی تحلیل این اطلاعات هم زمان عیب‌یابی را کاهش می‌دهد و هم امنیت شبکه را بالاتر می‌برد. پیشنهاد متخصصان ما در تجارت سرور پارسه این است که برای تسلط بیشتر، این دستورات را در محیط‌های آزمایشی تمرین کنید و به بررسی نتایج بپردازید. همچنین اگر در این مورد به مشکلی برخوردید و یا سوالی درمورد آموزش آپدیت ios سوئیچ سیسکو دارید می‌توانید با متخصصان ما در ارتباط باشید تا شما را به بهترین نحو راهنمایی کنند.